UNIVERSITÄTSBIBLIOTHEK SALZBURG

Handschrift M I 29 (Fechtbuch)

 

(143r-146r) Fechtlehre für den Kampf mit der Lanze zu Pferd

(143r) Item Hie hebenn sich an die vier hütten mit der gileffen oder mit der lantzen zuo roß. Glosa.

Item Dem sper bruecht, Gegen ritten macht nicht.

Du solt wissen wan eyner auff dich rytt mit eyner gleffenn, wie du dich gegen ym schicken solt. Schick dich also oder wie  du sie ym solt ab lenten und mit diner treffest und die künst soltu tribenn uß fier schickung oder hutten. Merck der hütt syn trey mit der gantzen gleffen und eyn mit der halben.

Die erst huot

Item Vaß din gleffen auff daß lengst under den arm und halt ym glich den ortt gegen dem gesicht.

Die ander huot

Item Vaß din gleffen als vor und thun als sie dir zu swere sy und senck sie nider zu diner lincken siten und halt sie neben dins roß hals.

Die drytt huot

Item Vaß din gleffen mit beyden henden In der mit und leg Sie vorn zwürche auff den sattell.

(143v) Die vierde huot

Item Die vierde huot gedt uß der halben gleffen. Also soltu dich schicken: vaß din gleffen auff daß lengst under den arm und halt ym den ort gegen dem gesicht.

Item auch machstu die halben gleffen in der mit halten mit beyden henden und für dich legen als die lang.

Item die stuck die auß den vier huten gen die du hernoch woll horen wurst, die soltu mentlich triben mit sterck.

Figura zwentzig

Item darumb spricht die zwentzig figur, die sterck in dem an heben darin dich recht schick.

 

Ob es Einpfall, Sein Ende Im ab schnall

Item Auß der ersten hutt wan du die gleffen auff daß lengst gefasset und mit ym zu samen ryttest, So thün glich als du Im in daß gesicht woltest stechen. Indes so loß din gleffen vorne sencken und wechsell do mit unden durch den zü syner rechten syten hyn wege und die sin triffett.

(144r) Prima figura

Item darümb spricht die erst figur: Jage von der bruest zu syner rechtenn hantt.

Item wan du mit dyner gleffen unden durch sein wuechst, So loß den zaüm varen und küm mit der lincken hant der gleffen zu hillff und setz Im an.

Figura vi

Item darümb spricht die vi figura: Griff an mit beyden henden.

Item die ander hut. Wen du den ort lest hangen zuo diner lincken siten und du mit ym zu samen ryttest, So strich stet mit der gleffen zu seyner rehten siten und loß den zam faren und küm mit der lincken hant der gleffen zu hilff als vorr.

Item Auß der tritten hutt. Wen du die gleffen hast In der mit mit beyden henden und du mit ym zu samen rittest, So setz ym syn gleffen ab mit dem vordern teill diner gleffen und rytt vor dich und setz ym ann.

Item Die vierd hutt. Wen du hast eyn halb gleffen und er eyn gantz und du mit ym zu samen ryttest, So loß den zaüm faren und leüt ym mit der lincken hant ab sin gleffen und Rytt for dich und setz ym ann.

Figura xii

Item darümb spricht die xii figura: Mit lerer hant zwen strich gegen aller were.

(144v) Item du magst auch die halben gleffen mit beyden henden in der mit halten und do mit ab setzen glich als mit der langen.

Hauw drin (?) [recte: dem?] nit zueck, Von scheiden linck zu ym rueck, Griff yn sein rechten, So fohest du In an fechten.

Item Merck ob ir bede In dem an rytten felen mit der gleffen, so loß zu hant die gleffen fallen und rytt syner rechten siten zuo und zuck weder swertt noch messer, wurff din roß umb daz du mit diner lincken siten kümest an seyn rechte und wartt nür auff syn recht hant.

Item wan du neben In kümest und hat er seyn swert gezogen und will schlagen, so griff ym mit der lincken hant an den elnbogen und stoß yn oben von dir und erhebe In mit dem lincken fuß seyn rechte siten, so felt er.

Item wiltu In nit werffen wan du In mit der lincken hant den elnbogen begriffen hast, so begriff seyn swert by dem knopff mit der rechten hant und zuch eß zu dir mit der lincken hant. Stoß ym den elnbogen von dir, so nympstu ym daß swertt.

(145r) Figura iii

Item Darümb spricht die drytte figura: Mit streiffeln sattel oder nym Im die were.

Item Oder nym ym daz sonnen zeichen Grifft er dir mit der rechten hant under diner lincken durch noch dem zaüm.

Item vertt er mit der rechten hant vornen an die prust oder an den hals, So begriff yn by der hant mit dyner rechten und thün ym den ungenanten griff oder wend din roß von ym, so felt er.

Item wan du mit diner rechten hant die synen begriffen hast, So nym daß gewicht mit dinem lincken peyn by dem elnbogen, Auch magstu den verborgen griff mit nemen ob du wilt.

Item die stueck tribe wan du glich mit ym Rittest zu syner rechten syten.

Item ob du mit der lincken siten nit magst an In kümen, wan ir gefelt hat mit der gleffen, So Rytt an In mit diner rechten syten und wurff In mit dem sonnen zeychen.

Item wolt er sin schwertt zyhen, so far Im mit dynem rechten arm durch sine rechte hant und truck In fast zu dir und wend din roß von Im, so felt er.

(145v) Item hat er dan sin swertt gezogen und will schlagen, So nym den schoff griff und wan du Im den schoff griff thuost, so brich Im sin rechten arm uber dynen rechten mit diner lincken hant.

Figura ii

Item darümb So spricht die ander figura: Umb kere mit dem roß, zuch sin rechte hant mit diner lincken.

Item und wan du Im sin hant begriffen hast als vor, so lege dich mit der brust vast uff sin arm und Rytt fier, so müß er aber hin wegt.

Item vert er hoch mit den armen, er hab eyn swert oder nicht, so griff mit der mit der (!) rechten hant sin elnbogen, mit dem rechten fuß erhebe Im seyn rechten, so müß er fallen.

Item hat er eyn swertt, so griff Im mit der lincken hant sin rechten elnbogen und mit der rechten hant sin swertt by dem knopff und stoß mit diner lincken und zuch mit der rechten zu dir, So nymbstü Im daß swert.

(146r) Figura eylff

Item darümb spricht die xi figura: Rueck vast, stoß vom zaüm und  suech eyn messer.

Daß gleffen stechen, Vechten syttenglichen, Hort lere brechen, Das soltü vernemen.

Item Ist daß duo mit der gleffen nit solt hart noch rauschen wan du solt mit syttenglichen ritten und nit rynnen, wan wer do rent hurtt mit der gleffen, der mag noch kan do mit keyn kunst getriben noch vorteill suchen.

Item Wan du syttenglichen ryttest, so magstu mit der gleffen die stuck woll bruchen die do fornen geschriben ston.

Figura xxi

Item darümb spricht die xxi figura: Daß ist im Sper loufft er dem andern begengnet under augen.

Item daß ist daß sie also fursichtig mit der gleffen zu roß oder mit dem swertt und dem ringen soltu behende sin zu roß und nit langsam als du hernoch woll horen wuerst.

Item Hie sint uß gerichtt die fier hutten mit der gleffenn. Finis.